Kim Korkar ‘Assessment’tan

Kim Korkar “Assessment”tan

8 adımda Değerlendirme merkezleri ne yapar, neye bakar, neyi ölçer öğrenmek ister misin?

“Assessment’ a gidiyorum, assessment’a davet edildim, çağırıldım, vs..

Evet bunları çevrendekilere söylemeye başladıysan heyecanlı gün  yakındır. Uzun zamandır yüksek performans göstererek, kariyerinde ilerlemek için çabalıyorsun. Fark yaratan performansı ortaya koydun ve fark edildin. Uzun ve sabır gerektiren bir çabanın ardından fark yarattın ve önemli bir aşamaya geldin. Bu aşamaya geldiğine göre kan, ter ve pek çok psikolojik mücadelenin üstesinden geldin. (“Seni kutluyorum.”)
Artık hayalini kurduğun ya da kendine yakıştırdığın bir pozisyonun sana uyumluluğunu test edecekleri bir değerlendirmeye hazırsın.
Peki, bu değerlendirme tam olarak ne içeriyor? Çoğu zaman bilmiyoruz. İlk yaptığımız bağlı olduğumuz yöneticinin yardımını istemek oluyor. Eğer, yöneticiniz yeterli teknik bilgiye sahip değilse, sahipse fakat size ayıracak yeterli zamanı yoksa (çünkü hali hazırda yöneticinizin sürdürmesi gereken başka sorumlulukları var) veya durumu yeterince ciddiye almayıp sen yaparsın, sen halledersin gibi bir tavır sergiliyorsa. Bunların olduğunu duyuyor ve biliyoruz.
Bununla beraber astıyla değerlendirme sürecine ciddi şekilde hazırlanan doğru koçluk ve geri bildirimlerle arkadaşını besleyen yöneticilerde var. Siz başarılı olma ihtimalinizi artıracak tüm yöntemleri denemeye hazırsınız. Çünkü en önemli gündeminiz bu. Dolayısıyla sizin geçeceğiniz bu yoldan daha önce geçmiş ne kadar insana ulaşırsanız o kadar iyi diye düşünüyorsunuz ve haklısınız da(!). Farklı şirketlerdeki bu yoldan geçmiş dostlarınızın kapısını çalıyorsunuz. Hatta yetmiyor tanıdıklarınızın tanıdıklarına bile ulaşmaya çalışıyorsunuz. “Ne öğrenirsem kardır.” diye art arda bir çok kapıyı çalıyorsun. Ee kolay değil onca başarı, dökülen terin ardından ve yıllardır sürdürülen çabanın ardından bir assessmentın gelip tüm hayallerine engel olmasına, emekleri zayi etmesine izin vermek istemiyorsun. (durum her zaman burada egzajere ettiğim kadar keskin olmayabilir ancak iç tatmini veren bir hazırlığa ihtiyacın var ve doğru kaynak nerede bilmiyorsun veya bulamıyorsun!)

Peki, gel şimdi beraber değerlendirmeye tabi tutulacağın 8 adımı konuşalım ve süreç hakkında senden tam olarak ne bekleniyor açıklamaya çalışalım.

1. Adım ‘da genelde kişilik envanteri testi yapılıyor. Eğer daha önce herhangi bir envanter doldurmadıysan fikir vermesi için şu şekilde ilerleyelim; envanter; kişilik özelliklerini tanımlamak amacıyla oluşturulmuş soru setidir. Amaç; sorularla kişiliğine dair fikir sahibi olmak ve farklı sorularla kişilik özelliklerinin eğilimi ve tutarlılığını ölçüp seni daha yakından tanımaya yardımcı olmasıdır. Genelde 100 den fazla soru içerir. Bazı soruların içerikleri bakımından benzerlikler gösterir. Hatta aynı soruyu farklı bir şekilde sorduklarını düşünürsün. Bu tarz sorular insanı bir tutarlılık tribine sokabilir ama sakin ol sana sorulanı tam olarak anla ve aklına gelen ilk cevabı ver. Sana gündelik hayatla ilgili sorular sorulur ve cevaplarına göre algoritma bazı sonuçlara varır. Cevap şıklarında 5’li ya da 7’li skalada seçimler yapman beklenir.

Örnek bir soru olması açısından aşağıda arkadaş ortamındaki davranışlarını ölçmek için aynı konsept altında 4 farklı soru hazırladım. Bu sorularda senin Arkadaş ortamında hoş vakit geçirmeyi mi, grup liderliğini mi, takım uyumunu mu tercih ettiğini anlamaya çalıştığım sorulardır.

Envanter sorularına nasıl cevap vermeliyim diye düşünmek ve belirli bir stratejiyi izlemek pek tavsiye edilmez. Sen, sana en yakın cevapları vermelisin. Envanter, assessment’ın genelde belirleyici faktörü değildir. Eğer pozisyona uyumluluk açısından bir çerçeve belirlenmişse ve envanter sonucu şöyle olanlarla yolumuza devam edelim denmemişse. Ancak genelde bunun belirleyici olmadığını, bambaşka şirketlerin aynı ve farklı pozisyonlarında farklı kişilik tiplerine alan açmış olmasına bakarak söyleyebilirim. 

2. Adım: bu adımda sana bir muhakeme testi yapılabilir. Sayısal ve sözel olarak değerlendirme yapma kapasiteni ve hızını ölçen bir testtir. Sayısal muhakemede basitçe şekil tamamlama sorularından, 2 bilinmeyenli 3-4 kriterli karar verme sorularına kadar farklı zorluk kategorilerine sahip sorular sorulabilir. Bu konuda pratik yapmak istersen, youtube’taki ales hazırlık sayısal ve sözel muhakeme soru çözümlerini inceleyebilirsin ve düşünme kapasiteni geliştirebilirsin.
3. Adım: Ajanda Planlama; bu süreçte sana bir iş listesi verilir. Yani bir to do list “yapılacaklar listesidir” Bir çok iş türü olan bu listede genelde çok kritik işlerle daha az öneme sahip işler yer alır. Ölçülmek istenilen, iş türünü, önem derecesine ve aciliyet derecesine göre sınıflandırıp ajandanı oluşturabiliyor musun? Çok önemli iş, az önemli, acil iş, acil olmayan iş gibi 4 lü skalada verilen işleri sınıflandırman gerekir. Ardından çok önemli ve çok acil işleri ilk sıralara yerleştirip az önemli ve acil olmayan işlere doğru bir “Schedule” zaman planı yapabildiğini gösterebilmelisin.
4. Adım: Case Çözümleme, “Örnek olay çözümleme” bu adımda sana sektöründen veya farklı bir sektörden örnek olay verilir. Bu genelde 4-5 sayfalık bir şirketin finansal sonuçları, pazarınve sektörün durumunu gösterir bilgiler içerir. Alt kırılımda bölgesel detaylar, personeller hakkında bilgilerde içerir. Amaçlanan bu durumu çözümleyip şirketi zor durumdan kurtaracak stratejiyi geliştirebiliyor musun? Aksiyonları ve hedefleri belirleyebiliyor musun? Veriler arasındaki ilişkiyi kurabiliyor musun? Veri ve bilgi yorumlama becerin ne durumda? Büyük resmi görebiliyor musun? Kararlarını neye bakarak veriyorsun? Değerlendiriciler, bu vb. soruların yanıtlarını senin örnek olay çözümlemene bakarak anlamaya çalışırlar. Eğer bu süreçte başarılı bir performans ortaya koymak istiyorsan mevcuttaki işinle ilgili iyi analizler yapmalı ve stratejik hamleler türetebilmelisin. Bu konuda bolca pratik yapmanı tavsiye ederim. Veriler, eğer onları anlamlandırarak bilgiye dönüştürebilirsen, bilgileri ilişkilendirerek bir anlamlı çıkarımlara, oradan hedef ve amaçlara uyuma ve tabi aksiyonlara gidebilirsen iyi bir performans ortaya koyabilirsin.
5. Adım : Eksik olanı bulma; bu aşamada sana yine bir örnek olay verilebilir fakat 1-2 sayfalık, okuyup bir karar vermen istenir. Amaç şudur; sen o verilerde eksik olanı bulup bu konuda ekstra bilgi talebinde bulunup bulunmadığına bakılır. Eğer sana verilenle yetinip sorman gereken soruları ve eksik olan bilgi kümesini öğrenemezsen başarısız olursun. Dolayısıyla karar vermede bilgi parçalarını doğru birleştirip eksik olanı bulmak için doğru soruları sormayı başarmalısın. Bu konuda kendini geliştirmenin en pratik yolunun her konuda 5N 1K yaklaşımını sergilemektir. Eğer Ne,Neden,Nasıl,Nerede,Ne zaman ve kim sorularını doğru sıralamada sormayı alışkanlık haline getirirsen bu adımda başarılı olmaman için hiçbir neden kalmayacaktır.
6. Adım: Roll Play; burada değerlendirici zor bir müşteri gibi davranır ve ikna etme becerini sınar ya da zor bir çalışan rolündedir yine amaç doğru argümanlarla ikan adımlarını atabiliyor musun? Zorlu süreçlerde iletişim kaliteni koruyabiliyor musun? Pratik zekanı kullanıp zorlukların üstesinden gelebiliyor musun? Bu roll play oyununda başarılı bir performans ortaya koyabilmenin yolu zorlu müşterilerle zorlu durumları hayal etmek ve olası yaklaşımları, seçenekleri ve çözüm yollarını düşünmekle geliştirebilirsin. Ayrıca konuya ilişkin diyalog örneklerini bulabileceğin farklı kaynaklara da kitap, film, dizi gibi bakabilirsin.
7. Adım: Geri bildirim verme becerisinin test edildiği bir roll play uygulamasıdır. Değerlendirici bu defa başarısız iş sonuçlarına sahip bir çalışan kimliğiyle karşındadır kendisine iş sonuçlarıyla ilgili negatif geri bildirim vermen istenir. Ya da tam tersi değerlendirici başarılı bir çalışan profilindedir ve kendisine pozitif geri bildirim vermen istenir. Her iki durumda da geri bildirim verme kalitene bakılır. Ne kadar objektif olduğuna, sübjektif olmadan veriler ve somut davranışlar üzerinden gerçek geri bildirim tasarlayıp ve bunu doğru iletişimle verebiliyor musun? Çalışanın duygularını anlamaya ve geri bildirimi kabullenecek ortamı yaratmayı başarabiliyor musun gözlemlenir. Kolay görünen ve fakat zor bir roll playdir. Eğer sen normal hayatında geri bildirim verme alışkanlığına sahip değilsen kırıp dökme ihtimali yüksektir. Bu nedenle bunun pratiklerini yapabilmek için geri bildirim vermek üzerine yazılmış makale ve kitapları ve videoları izlemeni tavsiye ederim.
8. Adım: bu etapta, yönetime bir sunumu yapman istenir. Ya örnek olay çözümlemeni anlattığın sunumdur ya da kendine ve iş hedeflerine dair bir sunumdur. Amaç sunum becerilerini ölçmek ve etkili bir görselde bunu anlatma kabiliyetine sahip olup olmadığını gözlemlemektedir. Yani sahnede nasılsın? Heyecanlarını kontrol altında tutabiliyor musun? Dinleyicilerle etkileşim kurabiliyor musun? Duyguları ve düşünceleri dağıtmadan basitçe ifade edebiliyor musun? Bu beceriler gözlemlenir. Bu aşamada başarılı olmak için bolca sunum pratiği yapmak ve etkili sunumlarda kullanılan yöntemleri incelemek ve provalar yapmak gerekmektedir. Genelde en etkili yöntemin kendini video kaydına alıp sunumun sonunda performansını izleyerek kendine geri bildirim vermektir denir yada bu konuda tecrübeli bir koçla çalışmak ve geri bildirim almaktır.          

İşte basitçe bir assessment “değerlendirme merkezi” seninle ilgili bu gözlemleri yapmaya çalışacak. Sende tüm adımlarda rakiplerini geride bırakıp tam not almak için çabalayacaksın.

Sana inanıyorum, sende kendine inan.!

Eğer süreci gözünde biraz daha anlaşılır kılmayı başarabildiysem yorumlarını benimle paylaşır mısın?

Assessment ‘ın ne demek olduğunu daha iyi anladım fakat zamanım dar bu süreçleri bir koçla çalışmak istiyorum diyorsan karar senin…



Okan ÜRKMEZ
EĞİTMEN
17.01.2021